شماره دوزی هنری بسیار زیبا و در عین حال ساده میباشد. شماره دوزی زیرمجموعه ای از گلدوزی بوده و مراحل بسیار ساده ای را دارا میباشد. قدمت شماره دوزی طبق یافته های باستان شناسان نشان میدهد که به پیش از میلاد مسیح مربوط میشود. آموزش شماره دوزی به صورت مرحله به مرحله و ساده بوده و با استفاده از نخ، سوزن، پارچه و قیچی قابل انجام است.
شماره دوزی نوعی از گلدوزی است که در آن دوخت و بافت نخ به صورت ضربدری روی پارچه انجام میشود. در واقع تفاوت شماره دوزی به هنرهایی مانند کوبلن دوزی و گلدوزی در شکل دوخت خاص آن میباشد. در شماره دوزی دوخت تنها به صورت ضربدری انجام میشود. برای آشنایی با شماره دوزی پیشنهاد ما خواندن مقاله شماره دوزی چیست در اوموژ میباشد.
وسایل مورد نیاز شماره دوزی
وسایل لازم برای شماره دوزی عبارت اند از:
- تور یا پارچه شماره دوزی: پارچه یا تور شماره دوزی، به صورت سوراخ دار و مربع مربع میباشد. بهترین پارچه برای شماره دوزی، پارچه آیدا میباشد. پارچه شماره دوزی آیدا بر اساس کانت (Count) سایز بندی میشود. کانت نشان دهنده تعداد مربع های موجود در هر ۱ اینچ (۲.۵ سانتی متر) از پارچه میباشد. رایج ترین کانت های پارچه شماره دوزی مانند پارچه آیدا؛ کانت های ۱۱، ۱۴، ۱۶، ۱۸، ۲۲ هستند. هرچه کانت پارچه بیشتر باشد، تعداد مربع ها بیشتر و ریزتر خواهند بود.
- کارگاه شماره دوزی: کارگاه شماره دوزی یا همان حلقه گلدوزی، از ۲ حلقه و یک پیچ تنظیم تشکیل شده است. با استفاده از کارگاه گلدوزی میتوان پارچه را بین دو حلقه به صورت ثابت نگه داشته و شروع به کار روی پارچه نمود.
- نخ شماره دوزی: بهترین نخ برای شماره دوزی، نخ کوبلن میباشد. نخ کوبلن برندهای مختلفی دارد که نخ کوبلن دمسه و نخ کوبلن پنگوئن بهترین برند ها برای استفاده محسوب میشوند. نخ های کوبلن از ۶ رشته تشکیل شده اند که قابل تفکیک و جدا شدن از یکدیگر میباشند.
- سوزن: از انواع سوزن به صورت دلخواه میتوان برای شماره دوزی استفاده نمود. البته باید اندازه سوزن با اندازه پارچه انتخاب شده متناسب باشد. انتخاب سوزن بزرگ برای پارچه با مربع های ریز میتواند باعث گشاد شدن سوراخ ها و در نتیجه کاهش زیبایی اثر شود. برای پارچه با شماره کانت بیشتر، باید از سوزن با شماره کوچک تر استفاده نمود، چرا که افزایش کانت پارچه به معنای کوچک تر شدن سوراخ ها بوده که باید از سوزن های ریز تر با شماره کوچک تر استفاده شود.
- قیچی: قیچی های خیاطی برای شماره دوزی کافی هستند. از قیچی های تیز استفاده کنید تا برش به صورت کامل انجام شده و باعث ریش ریش شدن نخ نشود. در صورت نیاز میتوانید یک قیچی گلدوزی نیز تهیه و استفاده نمایید. قیچی های گلدوزی کوچک بوده و تیغه های بسیار تیزی دارند. اندازه قیچی های گلدوزی معمولا
انواع دوخت شماره دوزی
قبل از بررسی آموزش شماره دوزی روی پارچه، باید نحوه دوخت در شماره دوزی را بلد باشیم. کوک زدن در شماره دوزی به صورت ضربدری (X) میباشد. در شماره دوزی ۲ نوع کوک زدن را میتوان در نظر گرفت:
- شماره دوزی ۲x۲: در شماره دوزی ۲ در ۲ باید در کل ۴ عدد سوراخ در نظر گرفته شود. ابتدا باید سوزن را از یک سوراخ رد کرده و سپس به صورت ضربدری از سوراخ دیگر بیرون آورده شود. یعنی باید ابتدا یک قطر مربع را کوک زده و سپس به سراغ قطر دیگر رفت.
- شماره دوزی ۳x۳: در این روش باید در کل ۹ سوراخ در نظر گرفته شود. ۸ مربع در ضلع های مربع قرار داشته و ۱ سوراخ در مرکز مربع باقی خواهد ماند.
آموزش دوخت شماره دوزی و کوک زدن پارچه
نحوه دوخت در شماره دوزی به صورت ضربدری میباشد. پس از انتخاب خانه ها باید کوک زدن پارچه برای شماره دوزی را بلد باشید. طبق شکل و متن زیر عمل کنید. در این مثال ما مربع های ۲x۲ را برای آموزش در نظر گرفته ایم.
ابتدا سوزن را از قسمت زیرین نقطه شماره ۱ وارد کرده و سپس به صورت مورب، از نقطه شماره ۲ وارد پارچه نمایید، سپس یک نقطه پایین تر بیایید. حال سوزن را از قسمت زیرین نقطه شماره ۳ وارد کرده و سپس به صورت مورب از نقطه شماره ۴ وارد پارچه نمایید. یعنی ابتدا یک ضلع مربع را تکمیل و سپس ضلع دیگر را کوک میزنیم، در نهایت دو ضلح روی هم قرار گرفته و یک ضربدر (X) تشکیل خواهد شد.
آموزش مرحله به مرحله شماره دوزی
پس از تهیه کردن وسایل مورد نیاز برای شماره دوزی، شامل تور یا پارچه، کارگاه شماره دوزی، نخ، قیچی و سوزن حال نوبت به شروع کار و شماره دوزی روی پارچه میرسد.
- انتخاب الگو شماره دوزی: برای شروع کار ابتدا باید یک طرح دلخواه برای شماره دوزی انتخاب نمایید. طرح و الگو شماره دوزی را به صورت رایگان میتوانید با جست و جو در گوگل پیدا کنید. همچنین میتوانید طرح های شماره دوزی را از فروشگاه های اینترنتی و یا به صورت حضوری خریداری نمایید.
- شمارش تعداد خانه های الگو: پس از انتخاب الگو باید تعداد مربع های موجود در الگو را شمارش کرده و همان اندازه را روی پارچه درنظر بگیرید. یک مربع در الگو برابر یک مربع ۲x۲ روی پارچه میباشد. در صورت در نظر گرفتن مقیاس بزرگ تر، میتوانید از مربع های ۳x۳ استفاده کنید.
- شروع کوک زدن پارچه: حال باید با استفاده از رنگ نخ متناسب و مطابق با الگو، شروع به دوخت نمایید. تعداد خانه های موجود روی الگو را شمرده و به همان تعداد باید روی پارچه شماره دوزی انجام شود.
- دوخت یک ضلع: پس از درنظر گرفتن تعداد خانه ها، ابتدا به صورت پیوسته یک ضلع مربع های ردیف را بدوزید، سپس ضلع دیگر را دوخته و ضربدر ها را تکمیل کنید. توجه به شکل زیر شما را راهنمایی خواهد نمود.
- دوخت ردیف به ردیف: ابتدا یک ردیف از الگو را دوخته و سپس به سراغ ردیف بالاتر بروید. برای مثال، اگر یک ردیف از الگو دارای ۶ خانه نارنجی رنگ و ردیف بالاتر دارای ۳ خانه بیشتر و ۹ خانه است، ابتدا ردیف ۶ خانه ای را دوخته و سپس به سراغ دوخت ردیف ۹ تایی بروید. ردیف ۹ تایی نسبت به ردیف ۶ تایی دارای ۳ خانه بیشتر است، موقعیت ردیف های اضافی تر را پیدا کرده و منطق با الگو بدوزید. طبق شکل زیر عمل کنید.
- انجام کامل دوخت تا پایان: به صورت ردیف به ردیف دوخت را انجام دهید. اگر الگوی شما از چندین رنگ تشکیل شده، میتوانید ابتدا دوخت یک نخ را انجام داده و سپس به سراغ دوخت رنگ دیگر بروید. از بالا به پایین منطبق به فاصله های الگو دوخت را با همان فاصله و مقیاس روی پارچه انجام دهید؛ به همین سادگی!
مهم ترین نکته: مهم ترین نکته در شماره دوزی، رعایت فاصله ها و مقیاس میباشد. باید قسمت هایی از الگو که به رنگ سفید هستند بدون دوخت باقی بماند. الگو ها به صورت شطرنجی شده در دسترس هستند، تعداد خانه های الگو را به صورت دقیق شمرده و همان تعداد خانه را روی پارچه بدوزید.
در صورتی که میخواهید طرح و شکل دلخواه را تبدیل به الگو برای شماره دوزی نمایید، میتوانید از سایت های اینترنتی استفاده کرده و یا الگو را با استفاده از ماژیک روی کاغذ گراف طرح کرده و سپس از آن استفاده کنید. برای عملکرد بهتر میتوانید از کارگاه گلدوزی استفاده نمایید، انواع کارگاه گلدوزی در مقاله ای در اوموژ ذکر شده است.
در این مقاله از اوموژ به صورت ساده و آسان به آموزش شماره دوزی با الگو روی پارچه پرداختیم. اوموژ یک فروشگاه لوازم خیاطی است که میتوانید با مراجعه به دسته بندی فروش لوازم خیاطی در اوموژ، لوازم مورد نیاز خود را خریداری کرده و در کوتاه ترین زمان ممکن تحویل بگیرید.
